Νέο πλαίσιο χρονικών ορίων λειτουργίας φαρμακείων
Υποχρεωτικό και Διευρυμένο Ωράριο-Συμμετοχές Ασφαλισμένων
Την 24.5.2019, δημοσιεύθηκε ο νόμος 4613/2019 (ΦΕΚ 78 Α/24.5.2019) με τίτλο «Κύρωση της σύμβασης δωρεάς μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, του Γενικού Νοσοκομείου Παίδων Πεντέλης και των συνεκτελεστών της διαθήκης της Ελισάβετ Παπαγιαννοπούλου και άλλες διατάξεις.»
Ι. ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ
Με το άρθρο 26 του νεότευκτου νόμου, καθιερώνεται γενική αργία όλων ανεξαιρέτως των φαρμακείων σε συγκεκριμένες επίσημες αργίες όπου οι ανάγκες του κοινού θα καλύπτονται μόνο από τα διανυκτερεύοντα και διημερεύοντα φαρμακεία, επαναπροσδιορίζονται τα χρονικά όρια λειτουργίας των διευρυμένων φαρμακείων και μειώνεται η συμμετοχή των ασφαλισμένων σε ορισμένα φάρμακα.
Το άρθρο 26 με τίτλο «Ανώτατα Όρια Ωραρίου Λειτουργίας Φαρμακείων» ορίζει επί λέξει τα ακόλουθα:
“1. Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του ν. 1963/1991 (Α΄ 138), αντικαθίσταται ως εξής: «Τα φαρμακεία απαγορεύεται να λειτουργούν στις κάτωθι αργίες εκάστου έτους, με την επιφύλαξη των διατάξεων περί διανυκτερεύσεων και διημερεύσεων: την 25η Μαρτίου, τη Μεγάλη Παρασκευή, τη Δευτέρα του Πάσχα, την 15η Αυγούστου, την 25η και την 26η Δεκεμβρίου, την 1η Ιανουαρίου, την 6η Ιανουαρίου, την Καθαρά Δευτέρα, την 1η Μαΐου, την 28η Οκτωβρίου και του Αγίου Πνεύματος, την ημέρα εορτής του Πολιούχου Αγίου της πόλης και την ημέρα Απελευθέρωσης της πόλης.».
2. Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 9 του ν. 1963/1991 (Α΄ 138), αντικαθίσταται ως εξής: «3. Ο νόμιμος εκπρόσωπος κάθε φαρμακείου, με τη σύμφωνη γνώμη του υπεύθυνου φαρμακοποιού, δύναται να επιλέξει ωράριο λειτουργίας του φαρμακείου του, καθ’ υπέρβαση των χρονικών ορίων της παραγράφου 1, πλην της Κυριακής, με την επιφύλαξη των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 22 του ν. 1483/1984 (Α΄153) και εντός του χρονικού πλαισίου λειτουργίας των καταστημάτων λιανικής πώλησης, όπως αυτό καθορίζεται δυνάμει του άρθρου 23 του ν. 2224/1994 (Α΄112).»
3. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 19 του ν. 1902/1990 (Α΄138), προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Για τα φάρμακα για τα οποία καταλήγει επιτυχώς η διαδικασία διαπραγμάτευσης που ορίζεται στο άρθρο 254 του ν. 4512/2018 (Α΄5), το θεσμοθετημένο ποσοστό συμμετοχής των ασθενών περιορίζεται στο ήμισυ. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, το ποσοστό της προβλεπόμενης συμμετοχής του ασθενούς μπορεί να μειώνεται για τα γενόσημα φάρμακα.»
ΙΙ. ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ
Κατόπιν τούτων για το ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων της Επικράτειας και με την επιφύλαξη ειδικών περιπτώσεων (π.χ. μονοεδρικά φαρμακεία), ισχύουν τα κατωτέρω:
1.ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΩΡΑΡΙΟ (άλλως ΩΡΑΡΙΟ ΣΥΛΛΟΓΟΥ)
α. Διατηρείται η υποχρεωτική ελάχιστη λειτουργία των φαρμακείων επί 40 ώρες εβδομαδιαίως, από Δευτέρα-Παρασκευή και στο διάστημα 8πμ-9μμ, με απόφαση του Περιφερειάρχη ανάλογα με τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού και χωρίς δυνατότητα επιμερισμού των ωρών αυτών τα Σάββατα. Αυτό το ονομάζεται υποχρεωτικό ωράριο. (άρθ. 9 ν. 4558/2018)
β. Εισάγεται υποχρεωτική αργία για όλα ανεξαιρέτως τα φαρμακεία (διευρυμένα και μη), με εξαίρεση τα διανυκτερεύοντα και τα διημερεύοντα, για τις κάτωθι ημέρες εκάστου έτους: την 25η Μαρτίου, τη Μεγάλη Παρασκευή, τη Δευτέρα του Πάσχα, την 15η Αυγούστου, την 25η και την 26η Δεκεμβρίου, την 1η Ιανουαρίου, την 6η Ιανουαρίου, την Καθαρά Δευτέρα, την 1η Μαΐου, την 28η Οκτωβρίου και του Αγίου Πνεύματος, την ημέρα εορτής του Πολιούχου Αγίου της πόλης και την ημέρα Απελευθέρωσης της πόλης.
Εικάζω ότι αφ’ ης στιγμής στη φράση «Απελευθέρωση της πόλης» το «πόλης» αναγράφεται με πεζό γράμμα και ουχί με κεφαλαίο, ο νομοθέτης αναφέρεται στην απελευθέρωση της κάθε επιμέρους πόλης και ουχί της Κωνσταντινούπολης (άλλως «Πόλη» με κεφαλαίο) που απελευθερώθηκε την 15.7.1261 από τον φραγκικό ζυγό με την είσοδο του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγου. Η πόλη της Αθήνας απελευθερώθηκε την 12.10.1944 (επίσημη λήξη κατοχικής περιόδου), αλλά προσωπικά δεν έχω υπ’ όψιν μου η εν λόγω ημερομηνία να αποτελεί επίσημη αργία.
Το σημείο αυτό χρήζει διευκρινίσεως και βελτιώσεως, καθόσον στις παραπάνω αργίες δεν συμπεριλαμβάνεται η εθιμοτυπική αργία των φαρμακείων που είναι, ως γνωστόν, η ημέρα Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14η/9).
γ. Διατηρείται η γενική αργία της Κυριακής.
δ. Εξακολουθεί να απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του οικείου ΦΣ, άνευ της οποίας δεν μπορεί να θεσπίσει υποχρεωτικό ωράριο λειτουργίας ο Περιφερειάρχης.
ε. Διατηρείται η αρμοδιότητα του Περιφερειάρχη για τον προσδιορισμό αριθμού και σειράς εφημερευόντων φαρμακείων, που ορίζεται με τη σύμφωνη γνώμη του τοπικού ΦΣ.
στ. Παραμένει στο Φαρμακευτικό Σύλλογο η ευθύνη σύνταξης καρτελών εφημεριών που είναι δεσμευτικές για ένα έτος.
2. ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΟ ΩΡΑΡΙΟ: ΔΕΝ ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ, αλλά ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ
α. Διατηρείται η δυνατότητα της καθ’ υπέρβαση των χρονικών ορίων του υποχρεωτικού ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων, πλην της Κυριακής που παραμένει αργία για τα φαρμακεία. (πρβλ. ανωτέρω)
β. Καταργείται η δυνατότητα λειτουργίας φαρμακείων σε 24ωρη βάση.
γ. Εισάγονται απώτατα χρονικά όρια λειτουργίας των διευρυμένων φαρμακείων, πλην Κυριακής, εντός του χρονικού πλαισίου λειτουργίας των καταστημάτων λιανικής πώλησης, όπως αυτό καθορίζεται δυνάμει του άρθρου 23 του ν. 2224/1994 (Α’112). Σύμφωνα με τα όρια αυτά, η λειτουργία των φαρμακείων ορίζεται από Δευτέρα έως Παρασκευή μέχρι την 21.00 και το Σάββατο μέχρι την 20.00, χωρίς να υπάρχει όριο για το χρόνο έναρξης λειτουργίας τους.
Συγκεκριμένα στο άρθ. 23 του ν. 2224/1994 ορίζονται τα εξής:
«1. Καθιερώνεται, σε εθνική κλίμακα, ενιαίο πλαίσιο ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων κάθε είδους, με εξαίρεση αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 42 του ν. 1892/1990 (ΦΕΚ 101 Α') και στο άρθρο 14 του ν. 2194/ 1994 (ΦΕΚ 34 Α'). «Το ανωτέρω πλαίσιο ωραρίου καθορίζεται για τις καθημερινές ημέρες μέχρι την 21:00 ώρα, το Σάββατο μέχρι την 20:00 ώρα και την Κυριακή από ώρα 11:00 έως ώρα 20:00.
2. Το πλαίσιο ωραρίου της προηγούμενης παραγράφου μπορεί, ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες της περιοχής, να παρατείνεται κατά χρόνο σε όλο το νομό ή σε ορισμένη περιοχή αυτού, με αποφάσεις των οικείων νομαρχιακών συμβουλίων, που δημοσιεύονται στον ημερήσιο και τοπικό τύπο. Οι αποφάσεις του προηγούμενου εδαφίου λαμβάνονται ύστερα από γνώμη όλων των κατά περίπτωση ενδιαφερόμενων οργανώσεων των εργοδοτών και των εργαζομένων, κατά τα προβλεπόμενα στη σχετική νομοθεσία, που παρέχεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία είκοσι (20) ημερών από τη σχετική πρόσκληση. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αυτή, οι αποφάσεις των νομαρχιακών συμβουλίων εκδίδονται χωρίς την ανωτέρω γνώμη. ….… …
4. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού δεν εφαρμόζονται για εμπορικά καταστήματα μέσα στη χερσαία ζώνη τουριστικών λιμένων. Το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων αυτών μπορεί να διευρύνεται για την εξυπηρέτηση των αναγκών των τουριστικών σκαφών από τον φορέα διαχείρισης ύστερα από γνωστοποίηση προς την αρμόδια υπηρεσία της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού.»
δ. Διατηρείται η αργία της Κυριακής για όλα τα φαρμακεία, πλην όσων εφημερεύουν.
ε. Διατηρούνται οι εξαιρέσεις στα απώτατα όρια λειτουργίας καθώς και στην αργία της Κυριακής για φαρμακεία που λειτουργούν εντός διεθνών κρατικών αερολιμένων (επιτρέπεται 24 h/7 ημ.) και για φαρμακεία νησιωτικών περιοχών και ιαματικών λουτροπόλεων, όπου με απόφαση του Περιφερειάρχη δύνανται να λειτουργούν και πέραν από τις υποχρεωτικές ώρες λειτουργίας και για όλες τις ημέρες της εβδομάδας.
στ. Εξακολουθεί η υποχρέωση δήλωσης συγκεκριμένου (και όχι άναρχου) διευρυμένου ωραρίου βάσει των παραπάνω ορίων.
ζ. Εξακολουθεί το διευρυμένο ωράριο να δηλώνεται ΑΝΑ ΔΙΜΗΝΟ ΚΑΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΕΝΑ ΜΗΝΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΔΙΜΗΝΟΥ δια της πλατφόρμας του οικείου Φαρμακευτικού Συλλόγου (όπου υπάρχει), με φαξ ή με email στην Περιφέρεια και τον ΦΣ.
η. Η παράλειψη δήλωσης αλλά και η υπέρβαση των δηλωθέντων ορίων της δήλωσης συνεπάγεται πρόστιμο έως 3.000 € από τον Περιφερειάρχη.
θ. Εισάγεται ρητώς η εκφορά της σύμφωνης γνώμης του Υπευθύνου Φαρμακοποιού στην δήλωση διευρυμένου ωραρίου που κατατίθεται από το νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης. Εννοείται ότι η μη παροχή της σύμφωνης γνώμης ή η εκπρόθεσμη υποβολή της σύμφωνης γνώμης συνιστά ακυρότητα όλης της δήλωσης.
ι. Διατηρούν τα διευρυμένα φαρμακεία την υποχρέωση να λειτουργούν κατά το διάστημα λειτουργίας που ορίζει ο οικείος Σύλλογος (υποχρεωτικό ωράριο) αλλά και να κάνουν διημέρευση και διανυκτέρευση.
κ. Τα ωράρια διημέρευσης και διανυκτέρευσης παραμένουν 8 πμ-9μμ και 9μμ-8πμ, αντίστοιχα.
λ. Κατά τα λοιπά τα δηλωθέντα διευρυμένα φαρμακεία εμφανίζονται σε ειδικούς χωριστούς πίνακες-καρτέλες.
III. ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ
Σύμφωνα με το άρθρο 30 του ν. 4613/2019, η ισχύς του νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλ. από την 24.5.2019, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επί μέρους διατάξεις του.
Δοθέντος ότι στο άρθρο 26 του ν. 4613/2019 όπου εμπεριέχονται οι διατάξεις που μας ενδιαφέρουν δεν προβλέπεται μετάθεση του χρόνου ενάρξεως ισχύος του, ούτε μεταβατική περίοδος συμμορφώσεως των διευρυμένων φαρμακείων, οι διατάξεις είναι αμέσου εφαρμογής και θα πρέπει ως εκ τούτου όλα τα φαρμακεία να συμμορφωθούν πάραυτα.
Επομένως, από της δημοσιεύσεως του νόμου (Παρασκευή 24.5.2019) έπαυσαν να ισχύουν οι αναρτημένοι πίνακες διευρυμένων φαρμακείων, καθ΄ όσον δεν θεσπίζεται μεταβατική διάταξη που να περιέχει πρόνοια σύμφωνα με την οποία οι τρέχουσες δηλώσεις ωραρίου και η εκδοθείσα απόφαση διευρυμένων φαρμακείων θα εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι τη λήξη τους.
Και τούτο, διότι αφής στιγμής δεν ορίζεται διαφορετικά στο άρθ. 26, παύει η επενέργεια του παλαιού νόμου και όλων των πράξεων που εκδόθηκαν υπό το πρίσμα του.
ΙV. ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΕΦΗΜΕΡΙΕΣ
1. Διατηρείται το αυτό πλαίσιο απαλλαγής από τις εφημερίες του ν. 4512/2018, με την εισαγωγή του θεσμού της Υγειονομικής Επιτροπής που θα γνωματεύει επί προβλημάτων υγείας των αιτούντων. Εκκρεμεί ακόμα η απόφαση του ΥΥ με την οποία θα θεσπιστούν αυστηρότερα και συγκεκριμένα αντικειμενικά κριτήρια, ώστε μετά την έκδοσή της να επανεξεταστούν όλες οι περιπτώσεις χορηγηθέντων απαλλαγών.
2. Διατηρείται η έκφραση γνώμης του Συλλόγου, που όμως δεν είναι δεσμευτική για την Περιφέρεια.
3. Διατηρείται μεν τυπικώς η διάταξη που θέτει ως προϋπόθεση της μη λειτουργίας του φαρμακείου ως διευρυμένου κατά τις ώρες της καρτέλας διανυκτερεύσεων για την υποβολή αιτήματος εξαίρεσης από τις διανυκτερεύσεις, αλλά στην πράξη πέφτει σε αχρησία, άλλως καταργείται σιωπηρώς αφού κανένα φαρμακείο δεν θα λειτουργεί μετά την 21.00. Αφού όλα τα φαρμακεία κλείνουν την 21.00 το αργότερο, δυνητικά άπαντα πληρούν πλέον τη βασική προϋπόθεση για υποβολή αιτήματος εξαίρεσης από τις επίπονες διανυκτερεύσεις.
Παραμένω στη διάθεσή σας για διευκρινίσεις.
Αθήνα 25.5.2019
Με εκτίμηση
Σοφία Αγγέλου
Νομική Σύμβουλος Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής
