Οι ουρολοιμώξεις είναι δεύτερες σε συχνότητα εμφάνισης μετά τις λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Εμφανίζονται συχνότερα στις γυναίκες, που παρουσιάζουν 50% την πιθανότητα να υποστούν μία ή περισσότερες συμπτωματικές ουρολοιμώξεις στη ζωή τους.
Μεταξύ των ασθενών που έχουν παρουσιάσει ουρολοίμωξη, το 25% αυτών έχουν την πιθανότητα μίας νέας υποτροπής.Η λοίμωξη συμβαίνει συχνότερα όταν υπάρχουν παράγοντες που ευνοούν τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων.
Σε ορισμένους ασθενείς, τα ούρα μπορεί να περιέχουν βακτηρίδια σχεδόν σε κάθε ανάλυση, χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα, ενώ σε άλλους μπορεί να παρουσιάζονται προσβολές ή υποτροπές λοίμωξης, στα μεσοδιαστήματα των οποίων τα ούρα να είναι στείρα μικροβίων.
Στις περιπτώσεις λοίμωξης στο κατώτερο ουροποιητικό, τα συμπτώματα ποικίλλουν μεταξύ της ήπιας συχνουρίας και των συχνών υποτροπών της σοβαρής οξείας κυστίτιδας.
Η οξεία κυστίτιδα, χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως συχνουρία, επιτακτική ούρηση και δυσουρία με καύσο στην ούρηση. Μπορεί να υπάρχει πόνος υπερηβικά στα μεσοδιαστήματα των ουρήσεων και αιματουρία, μακροσκοπική και τελική συνήθως. Σπάνια προκαλεί η οξεία κυστίτιδα πυρετό.Η διάγνωση στηρίζεται στα συμπτώματα και στην εξέταση ούρων .Αυτό θα μας δείξει αν πρέπει να αρχίσει η θεραπεία, όμως αν στο ιστορικό υπάρχουν περισσότερες από 2 έως 3 το πολύ προσβολές τον χρόνο τότε απαιτείται περαιτέρω έλεγχος.
Θεραπεία
Η χορήγηση αντιβίωσης και η σύσταση για λήψη άφθονων υγρών και παραγόντων που αλκαλοποιούν τα ούρα ,για απομάκρυνση των μικροβίων δια της φυσικής οδού,δίνουν την λύση στο πρόβλημα με την ελάττωση των ερεθιστικών συμπτωμάτων και την γρήγορη ανακούφιση.
Σημαντικό
Η μικροσκοπική εξέταση των ούρων στο μέσον της ούρησης 2 εβδομάδες μετά τη θεραπεία και 3 μήνες αργότερα, επιβάλλονται για να βεβαιώσουμε την εξάλειψη της λοίμωξης. Όταν υπάρχουν συχνές υποτροπές ή τα συμπτώματα επιμένουν και είναι ενοχλητικά, μπορούμε να χορηγήσουμε αντιβιοτικά για μακρό χρονικό διάστημα, σε μικρές δόσεις επί 3 έως 6 μήνες.
Η οξεία πυελονεφρίτιδα
Είναι λοίμωξη του νεφρικού παρεγχύματος από την πύελο και τους κάλυκες με την ανιούσα οδό. Χαρακτηρίζεται από υψηλό πυρετό με ρίγος, πόνο στην οσφυϊκή χώρα, ενώ μπορεί να επιπλακεί με απόφραξη και σηψαιμία.Τα ούρα είναι θολερά ούρα και με πυοσφαίρια κατά σωρούς. Πρέπει να γίνεται πλήρης εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος όπως ακτινογραφία ΝΟΚ , υπέρηχοι κ.τ.λ.Είναι μία πολύ σοβαρή κατάσταση γι αυτόν τον λόγο φρόνιμη είναι η νοσοκομειακή υποστήριξη.
Μικροβιολογικές Εξετάσεις
Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζονται οι ειδικές μικροβιολογικές εξετάσεις που γίνονται στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο και αφορούν τα ούρα και το αίμα κυρίως. Υπάρχουν και οι εξετάσεις των ούρων με τις λεγόμενες δοκιμαστικές ταινίες που με μία γρήγορη εξέταση προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες.
Με τις δοκιμαστικές ταινίες, μπορούμε να αποκαλύψουμε την παρουσία αιμοσφαιρίνης ή λευκοκυτταρικής εστεράσης ,την παρουσία νιτρωδών ή πρωτεϊνών, όπως και γλυκόζης, που εμφανίζεται σε κακώς ρυθμιζόμενους διαβήτες ή διαβήτες που δεν έχουν διαγνωστεί, στα ούρα δηλαδή υγιών ατόμων.
Όταν ο έλεγχος με δοκιμαστική ταινία είναι θετικός τότε ένα δείγμα ούρων, αποστέλλεται για μικροσκοπική εξέταση για καλλιέργεια και για εκτίμηση της ευαισθησίας των μικροβίων.Προτιμάται η εξέταση των πρωινών ούρων, που αντιπροσωπεύουν τα ούρα μίας εκτεταμένης χρονικής περιόδου.
Στους άνδρες και στις γυναίκες παραγγέλλεται η λήψη δείγματος από το μέσον της ούρησης, σε αποστειρωμένο δοχείο, αφού αρχίσει η ούρηση και αποβληθούν τα πρώτα ούρα.
Στα παιδιά η συλλογή γίνεται με ειδικό σάκκο, που προσκολλάται στα γεννητικά όργανα μόνο για τη γενική ούρων, όμως όταν χρειάζεται και καλλιέργεια, τα ούρα λαμβάνονται με υπερηβική παρακέντηση της κύστης με βελόνη ή με άσηπτο καθετηριασμό δια της ουρήθρας, τον οποίο μπορούμε να εφαρμόσουμε και στους ενήλικες, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
ΠΥΟΣΦΑΙΡΙΑ
Φυσιολογικά στα ούρα ανευρίσκονται 2-4 πυοσφαίρια κατά οπτικό πεδίο, ενώ όταν ο αριθμός τους όταν ξεπερνά τα 8-10 τίθεται η ένδειξη της πυουρίας και πρέπει να αναζητείται η προέλευσή της.
ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ
Η παρουσία ερυθρών αιμοσφαιρίων ,μικροσκοπική αιματουρία, είναι φαινόμενο παθολογικό, μέχρις αποδείξεως του εναντίου, όπως το ίδιο συμβαίνει και με την εμφανή, τη μακροσκοπική αιματουρία.Θα πρέπει πάντα να ερευνάται το αίτιο με σκοπό τον αποκλεισμό της κακοήθειας.
ΚΥΛΙΝΔΡΟΙ
Είναι μεγάλα κυλινδρικά σωμάτια και συνήθως αποτελούν ένδειξη νεφρικής βλάβης. Μικροί, αμιγείς κύλινδροι μπορεί να ανευρίσκονται και σε φυσιολογικά άτομα, μετά από έντονη κόπωση, σε εμπύρετα νοσήματα και σε ηλικιωμένους.
ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ
Φυσιολογικά ανευρίσκονται λίγα επιθηλιακά κύτταρα στο ίζημα των ούρων, που προέρχονται από την επιφάνεια της αποχετευτικής μοίρας. Όταν ανευρίσκονται κύτταρα των νεφρικών σωληναρίων, σε συνδυασμό με την παρουσία κυλίνδρων και λευκώματος, τίθεται η υποψία νεφρικής βλάβης.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΟΥΡΩΝ
Προσδιορίζεται το είδος των μικροβίων και ο συνολικός τους αριθμός, που πρέπει να ξεπερνά τις 100.000/κ. εκ. ούρων, ώστε η καλλιέργεια να χαρακτηριστεί ως θετική. Όταν μετά από 24 έως 48 ώρες καλλιέργειας των ούρων δεν αναπτυχθούν μικροοργανισμοί ή ο αριθμός αυτών που αναπτύσσονται είναι μικρότερος των 10.000/ κ. εκ. ούρων, η καλλιέργεια θεωρείται αρνητική.
Η αναζήτηση της ευαισθησίας των μικροβίων ίσως δεν είναι πάντα απαραίτητη, όπως σε κυστίτιδες των γυναικών, όπου στην πλειονότητα των περιπτώσεων (85%) ενοχοποιείται το κολοβακτηρίδιο.Όμως σε περιπτώσεις με υποτροπιάζουσες ή επιμένουσες ουρολοιμώξεις, σε σηπτικές καταστάσεις, σε νεφρική ανεπάρκεια ή αλλεργίες στα φάρμακα, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε την ευαισθησία των μικροβίων στα αντιβιοτικά, όπως και τα επίπεδα συγκέντρωσής τους στο αίμα για την αποτελεσματική θεραπεία.
Πέτρος Δ. Θάνος
Χειρούργος Ουρολόγος
