Το φάρμακο σου να είναι η τροφή σου και η τροφή σου το φάρμακο σου, διατύπωσε ο πατέρας της Ιατρικής Ιπποκράτης στην αρχαία Ελλάδα και τα λόγια του είναι επίκαιρα όσο ποτέ στις ημέρες μας.
Η επιστήμη με την αλματώδη πρόοδο που έχει διαγράψει αποσαφήνισε εκτενώς τον σημαντικότατο ρόλο που διαδρατίζει η διατροφή στην υγεία αλλά και στην εξεωτερική εμφάνιση των ανθρώπων. Σε μιάν εποχή όπου οι ρυθμοί ζωής είναι έντονοι, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου δεδομένη και το άγχος χαρακτηριστικό της καθημερινότητας, η δίαιτα μας δεν είναι σωστή.
Στον αντίποδα οι απαιτήσεις της κοινωνίας σήμερα καταδεικνύουν την αναγκαιότητα της όμορφης όψης, του καλλίγραμμου σώματος, του «ευ ζην», της μέγιστης αποδοτικότητα σε όλες τις δραστηριότητες. Η εικόνα μας «επιβάλλεται» να είναι συμβατή με το κοινωνικό πρότυπο. Ως εκ τούτου η προσπάθεια να είμαστε «επιθυμητοί» και «αποδεκτοί» ειναι για πολλούς αυτοσκοπός του αγγίζει τα όρια της εμμονής. Σε αυτές τις συνθήκες τα συμπληρώματα διατροφής γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία και πλέον αποτελούν σημαντικό κομμάτι στην ζωή όλο και περισσοτέρων ανθρώπων. Οι συμπυκνωμένες μορφές θρεπτικών συστατικών έρχονται λοιπόν να συμπληρώσουν αλλά καιι να τελειοποιήσουν την διατροφή.
Συμπληρώματα διατροφής είναι τα διατροφικά προϊόντα αρμοδιότητας Ε.Ο.Φ. με σκοπό την συμπληρώση της συνήθους δίαιτας, τα οποία αποτελούν συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συσταστικών ή άλλων ουσίων με θρεπτικές ή φυσιολογικές επιδράσεις μεμονωμένων ή σε συνδυασμό και τα οποία διατίθενται στο εμπόριο σε δοσομετρικές μορφές. Τα σκευάσματα αυτά είναι χρήσιμα σε συγκεκριμένες κατηγορίες ατόμων που δεν διατρέφονται σωστά κι ασκούνται, ζουν κι εργάζονται έντονα, στους εφήβους, στις γυναίκες κατά την διάρκεια της περιόδου και της εγκυμοσύνης, στους καπνιστές, σε όσους βρίσκονται σε καταστάσεις έντονου άγχους, σε άτομα που ακολουθούν υποθερμιδικές δίαιτες, σε όσους διατρέχονται μονομερώς, στα άτομα τα οποία έχουν αυξημένες ανάγκες κατά περιόδους, σε ασθενείς, στους χρήστες κάποιων φαρμάκων και στους αθλητές που υποβάλλονται σε σκληρές προπονήσεις. Επί πλέον ωρισμένα από τα προϊόντα αυτά μπορούν να αποδεχτούν χρήσιμα σε άτομα, που, κάνουν συγκεκριμένες ανάγκες, έχουν πρόβλημα στην αφομοίωση κάποιων βιταμινών, μετάλλων ή άλλων συσταστικών ή έχουν αυξημένη αποβολή στοιχείων λόγω κάποιας συγκεκριμένης καταστάσεως.
Τα συμπληρώματα διατροφής, που κυκλοφορούν σήμερα, είναι αναρίθμητα και αποτελούν ένα ραγδαία εξελισσόμενο κλάδο με ιδιαίτερο εμπορικό ενδιαφέρον. Τα σκευάσματα αυτά περιλαμβάνουν ένα σύνολο προϊόντων που περιέχουν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό συστατικά που ικανοποιούν όλες τις ανάγκες. Μπορούν να ταξινομηθούν με διάφορους τρόπους, όπως με βάση την σύσταση τους, τους ανθρώπους που απευθύνονται ή με βάση την ευεργετική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό. Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία τα συμπληρώματα διατροφής χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες.
1. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα κοινά ή συνήθη συμπληρώματα, που μπορούν δυνητικά, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να χρησιμοποιήθουν από όλους. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν οι πρωτεϊνες, οι βιταμίνες, τα μεταλλικά άλατα, απλοί τόποι αμινοξέων, τα συμπληρώματα που προέρχονται από τροφές (μαγιά μπύρας,σόγια, σπιρουλίνα) και διάφορα ισοτονικά ποτά.
2. Η δεύτερη κατηγορία, και περισσότερο αμφιλεγόμενη, περιλάμβανει προϊόντα τα οποία απευθύνονται μόνο σε αθλητές και όσους ακούνται συστηματικά και έντονα. Πρόκειται για σκευάσματα από βότανα, ενεργογόνες ουσίες όπως η κρεατίνη, πρωτεϊνες, «φυσικά» ορμονοδιεγερτικά και μυοαναπτυξιακά.
Το αυξημένο ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας τα τελευταία χρόνια για τα συγκεκριμένα προϊόντα λόγω της χρησιμότητάς τους στην εποχή μας που το άγχος, οι ρυθμοί ζωής η έλλειψη ελεύθερου χρόνου δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να τρέφονται σωστά υπήρξε ώθηση στο καταναλωτικό κονό να στρέψει το βλέμμα του σε αυτά τα συσκευάσματα. Το αποτέλεσμα αυτού του ενδιαφέροντος είναι πλέον η υιοθέτηση των συμπληρωμάτων διατροφής ως μέρος του καθημερινού διαιτολογίου.Οι εταιρίες με την σειρά τους, αφουγκραζόμενες το στίγμα της εποχής, κυκλοφόρησαν και προώθησαν μεγάλη «γκάμα» προϊόντων που απευθύνονται για κάθε ανάγκη του σύγχρονου άνθρωπου. Έτσι είμαστε σε θέση να ξεχωρίσουμε προίόντα διατροφής που η λήψη τους βοηθάει όχι μόνο για την συμπλήρωση του καθημερινού μας διαιτολογίου αλλά και για την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων. Συνεπώς έχουμε διαθέσιμα βοηθήματα για την βελτίωση της ποιότητας ζωής μας. Σε αυτά μπορούμε να διακρίνουμε σκευάσματα για αδυνάτισμα, για την μνήμη, για στυτική δυσλειτουργία, για την εμμηνόπαυση.
Οι κυριότερες κατηγορίες συμπληρωματικών διατροφής που μπορεί ο καταναλωτής να βρει αυτήν την στιγμή στα φαρμακεία είναι οι έξης:
1. Πολυβιταμίνες: Σκευάσματα που περιέχουν βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και η χρησιμότητα τους είναι η συμπλήρωση της καθημερίνης διατροφής. Υπάρχουν και πολυβιταμινούχα προϊόντα εμπλουτισμένα με τονώτικές ουσίες για (όπως συνένζυμο Q10, Ginseng,Guavdud) για μεγαλύτερη ενίσχυση του οργανισμού
2. Προβιοτικά: Είναι μικροργανισμοί μη παθογόνοι που αποτελούν την εντερική χλωρίδα. Θεωρούνται χρήσιμα σε περίπτωση χρήσης αντιβιοτικών λόγω λοιμώξεων, σε περίπτωσεις διάρροιας,
3. Αντιοξειδωτικά: Ουσίες που παρέχουν προστασία από τις ελεύθερες ρίζες που αποτελούν τοξική απειλή για τα κύτταρα τις οποίες εξουδετερώνουν. Το οξειδωτικό στρες το οποίο αποτρέπουν είναι υπεύθυνο για ασθένειες, την γήρανση και τον εκφυλισμό των κυττάρων.
4. Πολυακόρεστα λίπαρα οξέα (ωμέγα λιπαρά): Παρουσιάζουν θετικές επιδράσεις στην υγεία λόγω της ευεργετικής δράσης τους στο καρδιαγγειακό σύστημα. Παράλληλα ρυθμίζουν την άμυνα του οργανισμού και ενισχύουν τις πνευματικές διεργασίες.
5. Υπερτροφές (Superfoods): Οι κυριώτεροι εκπρόσωποι είναι η σπιρουλίνα, ο βασιλικός πολτός, η μαγιά μπύρας, το Ιπποφαές. Πρόκειται για προϊόντα που περιέχουν μεγάλη γκάμα
6. Πρωτεϊνούχα: Έχουν θερμιδική αξία και απευθύνονται κυρίως σε αθλητές. Περιλαμβάνουν πρωτεϊνες, αμινοξέα (η δομική μονάδα της πρωτεϊνης), κρεατίνη κ.α. Παρέχουν ενέργεια και δομικά συσταστικά για το μυικό σύστημα.
7. Nutricosmetics (καλλυντικά συμπληρώματα διατροφής): Είναι συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συσταστικών (βιταμίνες, μεταλλικά άλατα, λιπαρά οξέα, αμινοξέα). Απευθύνοντια σε υγιείς ενήλικες που επιζητούν βελτιώση της κατάστασης του δέρματος, των μαλλιών, των νυχιών και της αισθητικής εικόνας γενικότερα. Δρούν από μέσα πρσφέροντας συσταστικά που παίζουν ενεργό ρόλο στην ποιοότητα της κερατίνης στιβάδας (δέρμα, μαλλιά και νύχια) και στον μεταβολισμό. Επιδρούν τόσο στος επιφανιακές όσο και στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος. Διακρίνονται σε εννέα κατηγορίες ανάλογα με το πρόβλημα που προορίζονται να αντιμετωπίσουν. 1.Αδυνάτισμα 2. Κυτταρίτιδα 3. Αντιγήρανση προσώπου ματιών 4. Τριχόπτωση 5. Βαριά πόδια- κατακράτηση υγρών 6. Υποβοηθητικά μαυρίσματος 7. Αντιμετώπιση συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης 8. Υποβοηθητικά για άτομα που κόβουν το κάπνισμα 9. Προβλήματα ευερέσθιου εντέρου- μετεωρισμός. Θεωρούνται η πιο καινοτόμος και πολλά υποσχόμενη αγορά στον χώρο των συμπληρώματων.
8. Ειδικές φόρμουλες για διαταραχές: Η συμβολή της βοτανοθεραπείας και των θρεπτικών συσταστικών για την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων όπως το άγχος, η αϋπνία, η νευρικότητα, η στυτική δυσλειτουργία, οι μυοσκελετικοί πόνοι. Με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνεται η βελτίωση παραμέτρων ζωής που δεν θεωρούνται νόσοι με φυσικό τρόπο.
Το πρόγραμμα λήψης ενός συμπληρώματος διατροφής για να δώσει καλύτερα αποτελέσματα θα πρέπει να διαρκεί 3-12 μήνες. Όταν το πρόγραμμα ολοκληρωθεί δεν πρέπει να σταματήσει απότομα η λήψη του αλλά με βαθμιαία μείωση της δοσολογίας ώστε να προσαρμοστεί ο οργανισμός. Τα σκευάσματα πρέπει να συνοδεύονται με λίγο νέρο όταν το στομάχι είναι γεμάτο ή με ένα ποτήρι νερό όταν το στόμαχι είναι άδειο. Τα συμπληρώματα περιέχουν συμπυκνωμένα συστατικά και μπορούν να δώσουν μεγάλο φορτίο εργασίας στο συκώτι, όταν δεν υπάρχουν ανάλογα υγρά να τα αραίωσουν. Η επικρατέστερη άποψη των ειδικών όσον αφορά τον τρόπο λήψης τους είναι για τις βιταμίνες και τα μέταλλα να λαμβάνονται με το φαγητό ενώ για τα αμινοξέα με άδειο στομάχι. Τα βότανα συνήθως προτιμότερο να λαμβάνονται με το φαγητό.
Συμπερασματικά γίνεται κατανοητό, ότι τα συμπληρώματα διατροφής έχουν διεισδύσει στην ζωή των ανθρώπων και αποτελούν σημαντικό σύμμαχο στην συμπλήρωση του καθημερινού διαιτολογίου. Η υποβαθμισμένη ποιότητα των τροφίμων σε συνδυασμό με την εύκολη λύση της προκατασκευασμένης τροφής δεν επιτρέπουν τον οργανισμό να πάρει τα συσταστικά που χρειάζεται.
Εν τούτοις τα σκευάσματα αυτά είναι βοηθήματα, δεν υποκαθιστούν την διατροφή, την συμπληρώνουν. Αποτελούν σημαντική συμβολή της φαρμακευτικής επιστήμης για την υγεία, την ομορφιά και την ευζωία.
Χαλίτσιος Κ. Χρήστος
Φαρμακοποιός
Απόφοιτος Ακαδημίας Ομοιπαθητικής
